Edvard Grieg nhà soạn nhạc dân tộc Na Uy

Nguồn: Wiki Pedia
Biên dịch: Peter Mark

TIỂU SỬ

Grieg được sinh vào 15 tháng 7 năm 1843 ở Bergen, Na Uy. Tên gốc của gia tộc là “Greig”. Sau trận chiến Cullonden năm 1746, ông cụ tổ của Grieg ngao du khắp nơi và bắt đầu định cư ở Na Uy khoảng năm 1770, và bắt đầu lập nghiệp ở Bergen. Grieg được nuôi lớn trong một gia đình âm nhạc. Mẹ ông, Gesine chính là người thầy piano đầu tiên của ông, bà bắt đầu dạy ông vào năm 6 tuổi. Ông đã học nhiều trường trong đó có trường Tank, và ông thường mang những bản nháp nhạc của mình vào lớp.

Vào mùa hè năm 1858, Grieg gặp nghệ sĩ violin nổi tiếng người Na Uy tên Ole Bull, ông là một người bạn của gia đình và em trai ông đã cưới cô của Grieg. Bull chú ý tài năng của cậu bé 15 tuổi và thuyết phục gia đình đưa cậu bé đến viện âm nhạc Leipzig để phất triển tài năng.

Grieg được vào viện âm nhạc, và ông học chuyên về piano, trong thời gian đó ông cũng được thưởng thức vô số buổi diễn ở Leipzig. Ông không thích kỷ luật của nhạc viện, tuy nhiên ông vẫn đạt điểm cao ở mọi môn trừ organ ra. Vào mùa xuân năm 1860, ông sống sót qua cơn bệnh phổi nguy hiểm. Năm tiếp theo ông diễn một buổi hòa nhạc ở Karlshamn, Thụy Điển. Vào năm 1868, ông tốt nghiệp và tổ chức buổi diễn đầu tiên ở quê nhà minh Bergen, chương trình bao gồm cả bản sonata “Bi thương” (Pathétique) của Beethoven.

Vào năm 1863, Grieg tới Copenhagen, Đan Mạch và ở đó 3 năm. Tại đây ông gặp nhà soạn nhạc Đan Mạch tên là J.P.E. Hartmann, và Niels Gade. Ông còn gặp nhà soạn nhạc Rikard Nordraak (người sáng tác quốc ca Na Uy), ông này đã trở thành bạn tốt và là nguồn cảm hứng sáng tác của Grieg. Nordraak mất năm 1866, Grieg sáng tác một hành khúc tang lễ để vinh danh Nordraak. Grieg có sư gắn bó mật thiết với dàn nhạc Bergen (Bergen Philharmonic Orchestra) và sau này ông là nhạc trưởng của dàn nhạc (1880-1882).

Vào 11 tháng 6 năm 1867, Grieg cưới cô em họ Nina Hagerup. Năm sau họ sinh Alexandra. Mùa hè sau đó Grieg sáng tác Pinao Concerto in A minor trong một kỳ nghỉ ở Đan Mạch. Edmund Neupert công diễn bản này lần đầu tiên vào ngày 3 tháng 4 năm 1869 ở nhà hát Casino ở Copenhagen. Grieg không thể dự buổi công diễn này vì bận chỉ huy ở Christiania (Oslo sau này).

Vào 1868, Franz Liszt, người chưa từng gặp Grieg, đã viết một bản ngợi khen Grieg cho Bộ Giáo Dục Na Uy, chính việc này đã giúp Grieg được trao tặng một chuyến du lịch. Grieg và Liszt đã gặp nhau ở Rome vào năm 1870. Trong chuyến viếng thăm đầu tiên này, bản violin sonata số 1 của Grieg đã làm Liszt rất hài lòng. Trong chuyến thăm lần 2 vào tháng 4 Grieg mang theo bản thảo piano concerto, Liszt đã chơi thử bản này (gồm cả việc chỉnh sửa cho phần dàn nhạc). Buổi trình diễn bản nhạc này của Liszt đã để lại ấn tượng cho thính giả, mặc dù Grieg cho rằng Liszt đã chơi quá nhanh ở chương 1. Liszt cũng cho Grieg vài lời khuyên về phần dàn nhạc, (ví dụ, giai điệu chủ đề thứ 2 chương một nên được chơi bởi độc tấu trumpet).

Vào mùa hè năm 1869 con gái Grieg, Alexandra bị bệnh và mất khi mới 13 tháng tuổi.

Vào năm 1876, Grieg sáng tác một tác phẩm nhạc nền theo yêu cầu của Isben để phục vụ cho buổi công diễn vở kịch Peer Gynt của ông. Nhiều phần của tác phẩm này trở nên nổi tiếng và trở thành tổ khúc cho dàn nhạc hay cho piano (Peer Gynt Suites)

Năm 1888, Grieg gặp Tchaikovsky ở Leipzig. Grieg sau này đã bị ảnh hưởng nhiều bởi nỗi buồn trong âm nhạc của Tchaikovksy. Tchaikovsky đánh giá cao âm nhạc của Grieg, ông cho rằng nó đẹp, sáng tạo và ấm áp.
Về sau này Grieg khá nổi tiếng, chính phủ Na Uy đã trao tặng ông một khoản trợ cấp.

Mùa xuân 1903, Grieg đã thực hiện những bản thu piano 78-rpm (rpm is a unit of frequency: the number of full rotations completed in one minute around a fixed axis) của ông ở Paris; tất cả những bản thu lịch sử này đều được phát hành lại trên cả đĩa than và đĩa CD, bất chấp độ chính xác bi giời hạn những bản thu này cho thấy tài năng piano của ông. Grieg còn thu âm trưc tiếp cho hệ thống tái sản xuất Welte-Mignon, tất cả các bản thu ngày nay đều còn và vẫn nghe được.

Edvard Grieg mất vào mùa thu năm 1907 ở tuổi 64 sau một thời gian dài bệnh tật. Lời cuối của ông là “Tốt, nếu nó phải như thế”. Đã có 30000 đến 40000 ở quê nhà Grieg đã đổ xô ra đường để tham dự đám tang của ông. Theo yêu cầu của Grieg, hành khúc tang lễ được ông viết cho Rikard Nordraak được sử dụng trong đám tang của ông và tác phẩm này được biểu diễn bơi Johan Halvorsen. Và ngoài ra hành khúc tang lễ nổi tiếng của Frédéric Chopin cũng được chơi trong tang lễ của ông. Tro cốt của ông và vợ được chôn trong núi Troldhaugen gần nhà ông.

ÂM NHẠC

Grieg nổi danh là một nhà soạn nhạc dân tộc chủ nghĩa, ông lấy cảm hứng từ dân ca Na Uy. Những tác phẩm đầu tay gồm một giao hưởng (sau này ông bỏ nó đi) và một piano sonata. Ông còn viết 3 sonata cho violin và piano và một sonata cho cello. Ông viết nhiều tiều phẩm cho piano dựa trên giai điệu và vũ điệu Na Uy đến nổi nhiều người gọi ông là Chopin của miền Bắc.

Bản concerto cho piano là tác phẩm nổi tiếng nhất của ông. Một trong những người chơi thành công nhất là Percy Greinger, ông vừa là nghệ sĩ piano vừa là nhà soạn nhạc, và ông cũng là một người bạn của Grieg. Greinger thường chơi bản piano concerto này trong suốt sự nghiệp biểu diễn của mình. Một phần của tác phẩm được soạn lại để làm biểu tượng cho một chương trình hài trên TV vào năm 1971 Morecambe and Wise Show, được biễu diễn bởi Andre Previn.

Những tác phẩm Lyric pieces cho piano cũng rất nổi tiếng, như là nhạc nền cho vở kịch Peer Gynt của Henrik Ibsen. Vào năm 1874 trong một lá thư gửi cho bạn mình là Frants Beyer, Grieg bày tỏ nổi buồn với bản nhạc nổi tiếng trong Peer Gynt của ông, In the Hall of the Mountain King. "I have also written something for the scene in the hall of the mountain King - something that I literally can't bear listening to because it absolutely reeks of cow-dung, exaggerated Norwegian nationalism, and trollish self-satisfaction! But I have a hunch that the irony will be discernible.”

Tổ khúc Holberg (Holberg Suite) nổi tiếng của Grieg đầu tiên được viết cho piano, sau này được soạn lại cho dàn dây (string orchestra) bởi chính tác giả.
Grieg viết nhiều bài hát, lời được ông lấy từ những bài thơ của Heinrich Heine, Johann Wolfgang von Goethe và nhiều người khác.

Nhà soạn nhạc người Nga, Nikolai Myaskovsky sử dụng chủ đề trong biến tấu của Grieg để kết thúc tác phẩm tứ tấu thứ 3 của ông.

CÁC TÁC PHẨM

• Violin Sonata No. 1 in F Major, Op. 8
• Piano Sonata in E Minor, Op. 7
• Concert Overture "In Autumn", Op. 11
• Violin Sonata No. 2 in G Major, Op. 13
• Piano Concerto in A Minor, Op. 16
• Incidental music to Sigurd Jorsalfar, Op. 22
• Incidental music to Ibsen's play Peer Gynt, Op. 23
• Ballade in the Form of Variations on a Norwegian Folk Song in G minor, Op. 24
• Two Elegiac Melodies for Strings, Op. 34
• Four Norwegian Dances for Piano four hands, Op. 35
• Cello Sonata in A Minor, Op. 36
• Holberg Suite for string orchestra, Op. 40
• Violin Sonata No. 3 in C Minor, Op. 45
• Peer Gynt Suite No. 1, Op. 46
• Lyric Suite for Orchestra, Op. 54 (orchestration of four Lyric Pieces)
• Peer Gynt Suite No. 2, Op. 55
• Suite from Sigurd Jorsalfar, Op. 56
• Four Symphonic Dances for Orchestra, Op. 64
• An orchestration of the Lyric Piece "Wedding-day at Troldhaugen", Op. 65
• Symphony in C Minor
• Sixty-six Lyric Pieces for solo piano in ten books, including: To the Spring, Little Bird, Butterfly, Notturno, Wedding Day at Troldhaugen, At Your Feet, Norwegian Melody, Poème erotique and Gone.

Download các tác phầm của Grieg tại đây